Hamilelikle ilgili endişeleriniz ve kaygılarınızın olması normaldir. Doğum sancıları veya sağlıklı bir çocuğunuz olup olmayacağı konusunda endişelenebilirsiniz. Çoğu insanda bu endişeler genellikle geçicidir ve günlük yaşamlarını etkilemez veya ciddi bir gerginliğe neden olmaz.

Ancak bazı insanların hamilelik ve doğumla ilgili çok daha güçlü korkuları vardır. Çocuk sahibi olmak isteyebilirler, ancak hamilelikten kalmamak için abartıya kaçabilirler. Hamile kaldıklarında o kadar çok endişelenirler ki uyuyamaz ya da iyi beslenemezler. Ya da vajinal doğumdan o kadar güçlü bir korku duyabilirler ki bunun yerine sezaryenle doğum yapmak isteyebilirler.

Aşırı hamilelik ve doğum korkusu tokofobi adı verilen bir sağlık durumudur. Bu, birçok insanın duymadığı bir tür anksiyete bozukluğudur.

Bir bebek sahibi olmak hayatınızı pek çok açıdan değiştirir ve ne bekleyeceğinizi bilmediğiniz için biraz korkmanız normaldir. Ancak bu normal gerginlik, tokofobi olarak bilinen aşırı hamilelik ve doğum korkusundan çok farklıdır.

Tokofobi Nedir?

Tokofobi ciddi bir doğum korkusudur. İki türü vardır: birincil ve ikincil. Birincil tokofobi, hiç doğum yapmamış ancak doğum düşüncesinden aşırı derecede korkan kadınları etkiler. Bu olumsuz duygular bazen çocukluk dönemine kadar uzanan geçmiş deneyimlerle bağlantılıdır.

İkincil tokofobi doğum yapmış kadınlarda görülür. Travma sonrası stres bozukluğunun (TSSB) bir türü olarak kabul edilir. Birincil tokofobiden daha yaygındır ve travmatik bir doğum deneyiminin sonucudur.

Mevcut çalışmalar, bu fobinin tüm kadınların yaklaşık %2,5 ila %14'ünü etkilediğini göstermektedir

Birçok kadın tokofobi ile kendi kendine başa çıkmaya çalışır. Hakkında çok fazla konuşulmadığından aslında tokofobi, sanıldığından daha yaygındır. Biraz da bunun nedeni toplumumuzun genellikle kadınlardan hamilelik konusunda mutlu ve neşeli olmalarını beklemesi ya da doğumu sadece güzel bir şey olarak görmeleridir. Bu beklentiler kadınların kafalarının karışmasına ya da duygularından utanmalarına neden olabilir. Korkularını genellikle kadın doğum uzmanlarından ve hatta eşlerinden veya yakın ailelerinden saklarlar. Oysa bu kadınlar, bazen bunaltıcı olabilen bu korkudan kurtulmayı hak etmektedir. Doğru yardımla bu rahatlamayı elde edebilirler.

Tokofobi Belirtileri

Tokofobiden etkilenen kadınların başka ruh sağlığı sorunlarına sahip olma olasılığı da daha yüksektir. Örneğin, tokofobisi olan kişilerde normalde depresyon da vardır. Bu koşullar düşünce ve davranışlarınızı ele geçirebilir, bu da hem anneyi hem de bebeği olumsuz etkileyebilecek yüksek düzeyde stres ve endişeye yol açar.

Hem depresyon hem de tokofobisi olan kadınlar genellikle doğum yapmak zorunda kalırlarsa öleceklerine dair müdahaleci düşünceler yaşarlar. Bu tekrarlayan düşünceler, cinsel ilişkiden kaçınmak gibi belirli davranışları tetikleyebilir. Cinsel ilişkiye girseniz bile, doğum kontrol hapları kullanarak hamileliği geciktirmeye veya önlemeye çalışabilirsiniz.

Bazen, gerçekten bebek sahibi olmak ve hamile kalmak isteseniz bile tokofobi yaşayabilirsiniz. Doğum yapma korkusu hamilelik boyunca heyecanınızı azaltabilir veya eşinizden, ailenizden ve arkadaşlarınızdan kopuk hissetmenize neden olabilir. Bu konuda konuşmak zorunda kalmamak için hamileliğinizi başkalarından saklamaya çalışabilirsiniz. Bebeğiniz doğduktan sonra, kendinizi onlarla bağlantısız hissedebilirsiniz.

Tokofobisi olan kadınların hamileliği sonlandırmak için kürtaja başvurmaları veya sonrasında evlat edinmeyi düşünmeleri daha yaygındır. Tokofobisi olan birçok kişi, vajinal doğum kendileri için güvenli olsa bile, vajinal doğumdan kaçınmak için sezaryen talep eder.

Tokofobinin bir sonucu olarak bazı semptomlar gelişebilir. Tokofobisi olan kadınlarda anksiyete, uykusuzluk, yeme bozuklukları, doğum öncesi depresyon, doğum sonrası depresyon gelişme riski daha yüksektir

Tokofobi Nedenleri

Tokofobi ergenlik veya erken yetişkinlik yıllarında başlayabilir. Tecavüz veya aile içi şiddet gibi travmatik olaylar, hiç hamile kalmamış kızlarda ve genç kadınlarda riski artırabilir. Geçmişte anksiyete veya depresyon geçirmiş kadınların da tokofobi geliştirme olasılığı daha yüksektir. Zor bir doğum, doğum veya diğer travmatik doğum olaylarından sonra gelişebilir. Diğer bazı nedenler şunlardır:

Ailenizden veya arkadaşlarınızdan zorlu veya travmatik doğum hikayeleri duymak

Ailede tokofobi öyküsü

Hamilelik sırasında stres veya kaygı duygularıyla başa çıkmayı zorlaştıran hormonal değişiklikler

Sosyoekonomik durum (örneğin, hamilelik sırasında destekleyici kaynaklara ve tedaviye uygun erişimin olmaması)

Yaş (genç kadınlar genellikle daha fazla etkilenir)

Tokofobi, geçmişte jinekolojik sorunlar yaşadıysanız benzer şekilde gelişebilir. Doktorunuzun veya ebenizin doğum yapmanıza yardımcı olmak için ellerini vajinanıza yaklaştırması fikrinden utanabilir veya rahatsızlık duyabilirsiniz.

Bazı uzmanlar tokofobinin, anneliğin hayatınızı tamamen değiştirmesi nedeniyle hayatınız üzerindeki kontrolünüzü kaybedeceğiniz düşüncesinden kaynaklanabileceğine inanmaktadır. Bu, saygınlık veya bağımsızlık kaybı gibi hissedilebilir ve bazı kadınlar uygun sosyal destek alamayacaklarından da endişe duyarlar.

Tokofobi Tedavisi

Öncelikle eğer tokofobiniz varsa, yalnız değilsiniz. Bazı çalışmalar, doğum sonrası depresyon ve anksiyete vakalarının 20'de 1'inin tokofobi ile ilişkili olabileceğini tahmin etmektedir. Yani oldukça yaygındır ve bu utanılacak ya da kendinizi suçlayacağınız bir şey değildir.

Doğumdan korkuyorsanız, doktorunuzla veya ebenizle konuşmalısınız. Tokofobiniz olduğu tespit edilirse, şu anda hamile olsanız da olmasanız da doktorunuz sizin için bir tedavi planı tasarlamaya yardımcı olabilir. Doktorunuzla konuşurken, doğumla ilgili korkularınız hakkında konuşabilirsiniz. Doktorunuz veya ebeniz sizi nelerin beklediğini bildirebilir daha sonra size tavsiyelerde bulunabilir ve uygun görürse sizi tedavi için bir psikiyatri uzmanına yönlendirilebilir.

Sizi ne beklediğini öğrenmek için doğum derslerine katılırsanız da kendinizi daha iyi hissedebilirsiniz. Bu dersler bazen doğum alanlarının gezilmesini de içerir. Bazı bilinmeyenleri ortadan kaldırmak ve doğum alanına daha aşina ve rahat olmak korkularınızı yenmenize yardımcı olabilir.

Bilişsel davranışçı terapi (BDT) çok etkili bir tedavidir. Siz ve terapistiniz korkularınız hakkında konuşarak anksiyetenizin nereden kaynaklandığını belirlemeye çalışacaksınız. Terapistiniz daha sonra sizi hamilelik ve doğumla ilgili endişelerinizin üstesinden gelmek için ihtiyaç duyduğunuz bilgi becerileri size aktaracaktır.

Diğer seçenekleri kadın doğum uzmanınızla görüşebilirsiniz:

Doğum sırasında bir destekçinizin olması. Bu kişi eşiniz ya da korkularınızı anlayan ve size güven verip destek olabilecek bir aile üyesi olabilir. Bir doula da bu tür bir duygusal yardım sağlayabilir.

Doğum odasında sakinleştirici bir ortam yaratmak. Müzik çalmak, ışıkları kısmak veya masaj yaptırmak kaygıyı azaltabilir. (Bu yöntemler ağrı yönetimine de yardımcı olabilir.)

Son olarak, bu aşırı korkulara sahipseniz, kendi başınıza başa çıkmak zorunda değilsiniz. Endişelerinizi kadın doğum uzmanınızla açıkça görüşün. Tokofobi korkutucu bir şey olsa da, doğru destek alınırsanız bununla başa çıkmanın çok daha kolay olduğunu fark edeceksiniz. Bu destek, kadın doğum doktorunuzdan veya psikiyatri uzmanınızdan bir tedavi planı almayı ve aynı zamanda kendinizi güvendiğiniz ve konuşabileceğiniz insanlarla çevrelemeyi içerir. Bunlar aileniz, arkadaşlarınız, iş arkadaşlarınız, diğer hamile kadınlar veya eşiniz olabilir. Araştırmalar, tokofobisi olan ve hamilelikleri sırasında doğum öncesi ve psikolojik destek alan kadınların sezaryene ihtiyaç duyma olasılığının, almayanlara göre %50 daha az olduğunu göstermektedir. Bunun yanında 2020 yılında yapılan bir çalışmada, aşırı doğum korkusu olan ve olmayan kadınların yeni doğan bebekleri arasında doğum ağırlığı ve diğer temel sağlık önlemleri açısından hiçbir fark bulunmamıştır. 

Sağlıklı bir gebelik süreci dilerim.